W sytuacji wniosku uprawnionego o zniesienie współwłasności nieruchomości Sąd winien nakłaniać współwłaścicieli do zgodnego przeprowadzenia podziału. Gdy strony są zgodne co do losu nieruchomości, a proponowany podział nie narusza zasad współżycia społecznego bądź przepisom prawa, Sąd wydaje postanowienie zgodnie z treścią wniosku.
Co jednak może się stać w przypadku, gdy nieruchomość jest we współwłasności trzech osób w częściach równych, np. po 1/3, a żadna z nich nie chce otrzymać nieruchomości na wyłączną własność? Czy można „wymóc” na kimkolwiek przysądzenie własności?
Zgodnie z utrwaloną doktryną sądów powszechnych, obowiązuje swoisty prymat podziału nieruchomości w naturze. Dopiero później, gdy np. taki fizyczny podział spowodowałby spadek wartości rzeczy, Sąd bada, czy możliwe jest przyznanie nieruchomości jednemu ze współwłaścicieli, z obowiązkiem spłaty pozostałych. W takiej sytuacji podkreśla się konieczność rozsądnego określenia terminu spłaty- w każdym razie jednak nieprzekraczającego 10 lat i pozwalającego odczuć ekonomiczną korzyść temu, kto taką spłatę ma otrzymać. Podstawą do złożenia wniosku o rozłożenie spłaty na raty jest art. 320 k.p.c. w zw. z art. 13 §2 k.p.c.
Gdy jednak ani nie zostaną spełnione przesłanki do podziału w naturze, ani żaden ze współwłaścicieli nie godzi się na przyznanie mu nieruchomości z obowiązkiem spłaty pozostałych współwłaścicieli, Sąd postanowieniem zarządza jej sprzedaż w drodze licytacji, rozstrzygając na tym lub późniejszym etapie o wzajemnych roszczeniach uczestników (współwłaścicieli)
W takiej sytuacji suma uzyskana ze sprzedaży nieruchomości w drodze licytacji ulega podziałowi między każdego ze współwłaścicieli. Nie jest więc możliwe przyznanie nieruchomości jednemu ze współwłaścicieli, wbrew jego woli, z obowiązkiem spłaty pozostałych współwłaścicieli- tak m.in Sąd Najwyższy w postanowieniu z dnia 14 listopada 2012 roku, sygn. II CSK 187/12, LEX nr 1267162.
Jeżeli mierzą się Państwo z zagadnieniem zniesienia współwłasności nieruchomości, zapraszam do kontaktu: https://radcaprawnyparys.pl/kontakt/